مشاوره خانواده :: جراحی بینی

مشاوره خانواده

خانواده ، یکی از نظام های اجتماعی است که چه در فرهنگ جامعه ایرانی و چه در مذهب اسلامی ما از جایگاه بسیار ویژه ای برخوردار است . دکتر ناصر مهاجرانی ، متخصص اعصاب و روان و روانپزشکی ، با تلاش برای کمک به پایداری خانواده ها کوشیده است تا گامی برای داشتن خانواده هایی سالم و پویا داشته باشد .

تعریف خانواده

خانواده ، گروهی از افراد هستند که به واسطه پیوند ازدواج و در مرحله بعدی پیوند خونی ، کنار هم جمع شده اند . از کارکرد های نظام خانواده می توان به نظام بخشیدن به رفتارهای جنسی (تولید نسل) ، مراقبت و نگهداری از کودکان و سالمندان و فراهم کردن امنیت اقتصادی اشاره کرد . گاهی ممکن است که به دلیل مشکلاتی خانواده از هم بپاشد که دلیل این طلاق در خانواده ممکن است تضعیف و تزلزل ارزش ها ، ارتقاء سطح انتظارات و توقعات و صنعتی شدن زندگی ها باشد .

خصوصیات خانواده سالم

از خصوصیات یک خانواده سالم می توان به موارد داشتن منبع قدرت و هدایت ، داشتن قوانین و مقرارات پایدار ، داشتن روش های کودک پروری اثر بخش ، داشتن رفتارهای تربیتی نامتناقض ، داشتن پیوند و ارتباط سالم ، داشتن هدف و داشتن انعطاف پذیری در شرایط بحرانی اشاره نمود.

ویژگی های سیستم خانواده

خانواده با نگاه سیستمی به آن باید دارای ویژگی های زیر باشد :

1ـ با وجود تغییرات فراوان در اجزا و عناصر آن ، همیشه در حفظ تعادل خود فعال است .

2ـ برای بقا و استمرار خود ، همیشه خود را در مواجهه با تغییرات تطابق می دهد.

3ـ روابط متقابل رفتاری و وابستگی میان اعضای آن وجود دارد .

4ـ برای تعامل و پاسخگویی به انتظارات افراد خانواده ، الگوهای مشخصی در خانواده وجود دارد .

5ـ فرزندان در روند رشد و تکامل خود ، در اعتقادات ، جنس مخالف ، سیاست و ... از خانواده الگوگیری می نمایند.

مشاوره چیست ؟

اگر بخواهیم تعریفی برای مشاوره داشته باشیم ، باید بگویی که می توان برقراری یک رابطه حرفه ای و مستقیم میان مشاور و مراجعه کننده را مشاوره ناامید که هدف از این کار ، حل مشکلات روانی ـ عاطفی مراجعه کننده است تا بتواند با خود و محیط اطراف خود یک سازگاری مطلوب داشته باشد . در واقع مشاور باور دارد که رفتار افراد قابل تغییر بوده و می توان با ارائه راهکارهای درستی به او کمک نمود .

هدف از مشاوره خانواده

در جلسات مشاوره خانواده ، خانواده را به عنوان یک سیستم و با عملکرد سیستمی بررسی می نمایند . در این جلسه مشاور برای تبادل اطلاعات درباره عقاید ، رفتار ها ، احساسات و تعاملات میان اعضای خانواده پرسش هایی خواهد داشت . در گام بعدی هدف مشاوره خانوده ، کمک به خانواده و مشاور جهت کشف و تغییر اطلاعات است . مشاور از 3 جنبه شناخت ، احساس و رفتار ، مراجعه کننده خود را آنالیز می نماید چرا که این 3 مورد می تواند زمینه تغییرات را فراهم نماید .

یکی از هدف هایی که مشاور دنبال می نماید این مساله است تا به خانواده ها کمک نماید تا توانایی این را داشته باشند که بتوانند چند مشکل را به جای یک مشکل حل و فصل نمایند . این مساله مستلزم داشتن مهارت بسیار زیادی است تا تاثیر گذاری یک فرد روی بقیه افراد خانواده بررسی شود. درک فردی ، مساله ای است که جهت ایجاد توانایی برای حل مشکلات در خانواده ، مشاور بر آن تاکید می نماید . درک تعاملی ، کشاندن آن ها به ارتباط بازی است که در آن معلوم شود هر فردی رفتارها ، باورها و احساسات دیگری را چگونه درک می کند و اینکه افراد می توانند به شکل معنا داری ادراک هایشان را با هم درمیان بگذارند . راه دیگر برای حصول بدین مقصود این است که یکایک افراد، برای اینکه بیشتر از اندیشه های انعکاسی شان آگاه شوند، مورد تشویق قرار گیرند.

نقش مشاور

حال باید دید که در این فرایند ، مشاور چه نقشی دارد و چگونه می تواند زمینه ساز تغییرات باشد .

1ـ سوال کردن : مراجعه کننده ، زمانی نزد مشاور روانشناس می رود که به دلیل بسیاری از مسائل احساس نیاز کرده و معمولا جواب اکثر سوالات مشاور را خواهد داد . در این زمان مشاور با طرح سوالات خود سعی دارد تا با نحوه تفکر ، احساس و رفتار مراجعه کننده خود آشنا شود که این سوالات می تواند وضعیت خانواده مراجعه کننده را برای مشاور مشخص نماید. سوالاتی که مشاور مطرح می نماید باید حساب شده و در چهارچوب خاصی باشد .

2ـ همدلی : همدلی ابزاری است برای درک و انعکاس احساس زیرا زمانی که مراجعه کننده احساس کند در حضور یک شنونده پذیرا پذیرفته شده است احساس ایمنی و قدرت می کند.

3ـ پذیرش خانواده به عنوان یک کلیت (نگاه کل نگر) : یک مشاور خانواده را به به صورت فردی بلکه در کلیت بررسی می نماید .

4ـ عدم دلبستگی تعدادی از اعضای خانواده : گاهی مشاهده شده است که مراجعه کننده چون خود را درموضع ضعف می بیند ، مشاوره را تکیه گاهی برای خود دیده و گاهی به او دلبستگی عاطفی پیدا می نماید.

5ـ حفظ موقعیت غیر قضاوت (بی طرفی) در تعامل خانواده

6ـ عدم تفسیر و تعبیر

7ـ حفظ کنجکاوی اعضای خانواده نسبت به خودشان برای کسب اطلاعات جدید

رویارویی برای درمان

گاهی برای گرفتن نتیجه مطلوب از جلسات مشاوره خانواده مراجعه کننده نیز مورد نیاز می باشد .

1ـ رویارویی بین اعضای خانواده : یکی از وظایف مشاور ، تسهیل و تصریح بخشیدن به تعاملات بین اعضای خانوده مراجعه کننده است که در این حالت نمودی از توانایی های مشاور است .

2ـ رویارویی بین هر یک از اعضای خانواده و مشاور : عبارت است از همدردی، همدلی و صداقت با هر فرد از خانواده با شیوه های مختلف که بسته به شخصیت ، سن ، جنس و نقش فرد در خانواده دارد.

3ـ شرکت هر یک از اعضای خانواده و مشاور در فرآیند مشاوره : این مرحله یکی از سخت ترین مراحل مشاوره است که در آن ممکن است که سوالات بسیاری را در ذهن مشاور ایجاد می نماید . معمولا آغاز تغییرات و ایجاد اتحاد بین کمک کننده و کمک پذیرنده زمانی است که رویارویی فرد با خودش و سوالاتی است که از خود می پرسد .